Vermoedelijk lag je huis, één van de voorbije dagen, plots vol mandarijnen, tussen speelgoed en lekkers in…. Maar is het wel een goed idee om ze op te eten als je je weegschaal onder controle wil houden?! In de stijl van een zeer bekende quiz stelde ik de volgende vraag aan een toevallige voorbijganger:
“Wat weet u over…… de mandarijn?”
Hij antwoordde: - fruit - oranje - Sinterklaas - klein appelsientje - lijkt op clementines. Dit antwoord kreeg ik van de mensen die ik hierover aansprak! Nou, echt veel wijzer ben je daarmee niet, dus verdiep ik me even in de mandarijntjes! Is het een dikmaker?! Deze tijd van het jaar zie je ze overal – de Sint brengt ze namelijk mee uit Spanje – maar waar komen ze echt vandaan en wat is de voedingswaarde? En mag je die hele zak dan opeten?
Manderijn of mandarijn?
Nog voor ik begon met mijn column stuitte ik meteen op een vraag: hoe schrijf je dat nu correct?! Want de ene zegt manderijn en de ander mandarijn, de ene schrijft zus, de ander zo…. Dit is natuurlijk geen les Nederlands, dus kort gezegd: mandarijn is de correcte schrijfwijze.
Kleine appelsien?
Het mag er dan zo uit zien, toch is het geen kleine appelsien. De mandarijn, of ook wel cirtus reticulata (latijn) behoort net als de sinaasappel (of appelsien in de volksmond) tot het geslacht ‘citrus’. Fylogenetisch onderzoek toont echter aan dat de sinaasappel een kruising is van de mandarijn en de pompelmoes, waarbij ¾ van de genen van de mandarijn komen en ¼ van de pompelmoes. Dus is de mandarijn een kleine appelsien? Nee. We kunnen zelfs beter zeggen dat de sinaasappel eerder een grote mandarijn met ‘a touch of’ pompelmoes is.
Clementine versus mandarijn
De clementine is een mandarijnvariëteit. Deze verhoudt zich tot een mandarijn, zoals een boskoop of jonagold tot de appel. Toch zijn er verschillen!
Clementines:
- zijn iets ronder
- bevatten minder pitten
- zijn vaak wat zoeter
- zijn vaak iets minder sappig dan de mandarijn
Voedingswaarde
Dat is ook merkbaar in de voedingswaarde. Waar de mandarijn 10,1g koolhydraten oplevert per 100g, is dat bij de clementine 12g koolhydraten per 100g. Dat verklaart waarom we de clementine als net iets zoeter ervaren.
Verder zijn er enkele kleine verschillen wat betreft het gehalte aan vitamines en mineralen. Zo zijn beide soorten een natuurlijke bron van vitamine C en kalium. Het gehalte aan vezels is ook nagenoeg gelijk en zo ook de caloriewaarden, beide vruchten leveren je ongeveer 49kcal per 100g. Daarnaast bevat de mandarijn ook flavonoïden, zoals hesperidine. Deze stoffen hebben een beschermende functie in het lichaam. Mogelijk zijn deze stoffen beschermend tegen kanker en hart- en vaatproblemen.
Wist je dat….
- er naast de clementine nog heel wat andere soorten mandarijnen bestaan… Namelijk: Cleopatra, Common, Dancy, Fairchild, Honey, Kinnows, Murcott (kruising), King of Siam (kruising), Ponkan, Royal, Satsuma Wase, Satsuma Owari, Temple (kruising)
- mandarijntjes mogelijk een beschermende rol kunnen spelen tegen kanker, dankzij de flavonoïden die erin aanwezig zijn…
- mandarijntjes aan een boom groeien (de mandarijnboom – niet echt verrassend hè :))
- mandarijnen oorspronkelijk uit China komen. In de winkels zal je vooral mandarijnen vinden uit Spanje. Maar ook in Marokko en Mexico groeien mandarijnen.
- de oorsprong van de naam mandarijn niet helemaal duidelijk is. Het zou kunnen dat de naam afkomstig is van de Mandarijnen, Chinese staatsambtenaren. De de mandarijn werd gezien als de vrucht van deze rijkere bevolkingsgroep. Ze droegen echter ook oranje mantels. En er is een gelijkenis met de zomerhoed van deze Chinese staatsambtenaren. Verder zou het ook afgeleid kunnen zijn van de naam van het eiland Maranda (nu: Mauritius).
- mandarijnen die je bij ons in de winkels vindt bespoten zijn. Dus je wast je handen best na het schillen en eet dan de mandarijn met propere handen op. Of koop biologische mandarijnen.
- de mandarijn vaak kunstmatig gerijpt is Dat wil zeggen dat ze onrijp geplukt worden. Clementines worden dan weer vaker gerijpt geplukt (vandaar het blad)
- een mandarijn in stukjes onder je salade voor die heerlijke, frisse, zoete touch zorgt
- een mandarijn je zuivelproduct zoeter maakt…. Puur natuur! Dus voeg een mandarijn in stukjes toe aan yoghurt of platte kaas.
In de fruitmand?
Heb je dus een berg mandarijnen in huis, nu de Sint net gepasseerd is… dan kan je er elke dag enkele als tussendoortje eten. Wil je op gewicht blijven, beperk je dan tot 1 á 2 per tussendoortje (max 2 á 4 per dag). Je kan ze 5 tot 10 dagen bewaren en dat doe je best niet in de koelkast.
Leg ze echter niet in een gesloten zak, want dan gaan de rijpingsstoffen die ze vrijgeven de andere mandarijnen sneller doen rijpen. Ook hou je ze best uit de buurt van appels en bananen als je ze lang wenst te bewaren. Deze fruitsoorten geven etheen af, een rijpingsstof, en dat zet andere fruitsoorten aan tot rijping. Kleine fruitsoorten hebben hier geen last van (zoals kersen en aardbeien), maar bananen, appel, … zijn hier best gevoelig voor.
Is een mandarijn wel goed voor de lijn?
Een mandarijn is een gezond tussendoortje. Zonder enige twijfel past een mandarijn in een gezond voedingspatroon! Een hele krat is dan weer wat te veel van het goede. Natuurlijk moet je ook hier weer maat houden! 1 à 2 mandarijnen dat omschrijft een goed en evenwichtig tussendoortje. De mandarijn levert je relatief weinig calorieën op, voldoende vezels en heel wat vitamines en mineralen.
Ook de glycemische index is gemiddeld, dat wil zeggen dat je geen al te grote bloedsuikerstijging zal krijgen na het eten van de mandarijn. Dus je zal niet meteen weer willen gaan knabbelen. Combineer je de mandarijn met een eiwitrijk voedingsmiddel, dan neemt de snelheid van de bloedsuikerstijging nog af. Dus een mandarijn in stukjes onder je platte kaas of yoghurt is een gezonde manier om je zuivel wat zoeter te maken, zonder de toevoeging van een bergje suiker.
Hoe eet jij je mandarijn het liefst?
Bij mijn vragen over de mandarijn aan voorbijgangers, ontdekte ik dat we toch allemaal onze eigen voorkeur hebben…. De ene gaf aan dat de mandarijn al een ietwat losser ‘jasje’ moest hebben, voor ze deze wensen op te eten. De andere haalde weer net aan dat de mandarijn nog stevig in zijn vel zit. De ene prutst er alle witte velletjes af, terwijl de ander die er net eerst afknabbelt. De ene wil ze koelkast-koud en de andere liever op kamertemperatuur… Als ontbijt, als tussendoortje, in slaatjes of in yoghurt…. Zoveel verschillende meningen, bij net zoveel verschillende mensen.
Ik eet mandarijntjes liefst op kamertemperatuur en als hun jas net ietsjes losser geworden is. Ik eet ze alleen, los van andere voedingsmiddelen. En liefst heb ik ze niet te zoet, maar iets zuurder zelfs! Nu ben ik erg benieuwd: “Hoe eet jij je mandarijntjes het liefst??”
Nog een leuke tip? Zo pel je makkelijk een mandarijn :)
